Araştırma Dosyası: Avrupa Şampiyonası Tarihinde Hakemler

euro 2008 de hep yakındığımız gibi yine hakem gönderemediğimiz bir turnuva olmuştu hatırlarsanız. euro 2008'e hakem gönderen 12 ülkeye göz atalım önce. ardından da daha önceki 12 turnuvanın 7 tanesinde hangi ülkelerin hakemleri yer almış ve hangi ülkeler kaçar kez temsil edilmişler ona bakalım.

euro 2008 hakemleri

Herbert Fandel (Almanya) (1964- )
Konrad Plautz (Avusturya) (1964- )
Frank de Bleeckere (Belçika) (1966- )
Pieter Vink (Hollanda) (1967- )
Howard Webb (İngiltere) (1971- )
Manuel Enrique Mejuto Gonzalez (İspanya) (1965- )
Peter Frojdfeldt (İsveç) (1963- )
Massimo Busacca (İsviçre) (1969- )
Roberto Rosetti (İtalya) (1967- )
Tom Henning Ovrebo (Norveç) (1966- )
Lubos Michel (Slovakya) (1968- )
Kyros Vassaras (Yunanistan) (1966- )

listedeki 12 isimden en yaşlısı 45 yaşındaki isveçli hakem peter frojdfeldt iken en genç hakemse 37 yaşındaki ingiliz hakem howard webb olacak. görünen o ki şampiyonadaki hakemlerin büyük kısmı yaşları gereği bir daha böylesi bir organizasyonda düdük çalamayacaklar.

turnuvaya hekem gönderen 12 federasyondan hakemini yalnız yollayanları da var elbette. elemelerde aynı grupta olduğumuz norveç milli takımı yok mesela avrupa şampiyonasında ama hakemleri tom henning ovrebo görev alacak. aynı şekilde ingilizler, belçikalılar ve slovaklar da hakemleriyle temsil edilecekler. bizim gibi hakem göndermeyip turnuvaya katılan ülkeler olarak ise çek cumhuriyeti, portekiz, fransa, rusya, hırvatistan, romanya ve polonya'yı görüyoruz. fakat bu ülkelerin hepsi bizim gibi uzun zamandır hakemsiz değiller turnuvalarda. son 4 şampiyonanın üçüne katılmamıza karşın 1980'de hilmi ok 1996'da ahmet çakar'ı gönderebilmişiz maç yönetmeleri için bu turnuvaya.

1980-2004 arasında toplam 80 ülke katılma hakkı elde etmişler. 1996'dan itibaren turnuvaya katılım 16 ülkeye çıkarılmıştı, bahsedecğimiz önceki 4 turnuvadaysa sadece 8 takım katılıyordu avrupa şampiyonasına. öncelikle kimler kaç kez katılmışlar 1980'den beri ona bakalım:

7 kez
almanya (1980, 1984 ve 1988'de batı almanya olarak)

6 kez
danimarka, hollanda, ingiltere, ispanya

5 kez
fransa, italya

4 kez
çek cumhuriyeti (1980'de çekoslavakya olarak), portekiz, rusya (1988'de sscb ve 1992'de bdt olarak)

3 kez
belçika, isveç, romanya

2 kez
bulgaristan, hırvatistan, iskoçya, isviçre, türkiye, yugoslavya, yunanistan

1 kez
irlanda cumhuriyeti, letonya, norveç, slovenya

batı almanya, çekoslavakya, sscb ve bdt gibi şu anda yer almayan ülkeleri saymazsak 24 ayrı ülkenin katıldığını görüyoruz son 7 şampiyonaya. özellikle 1996'dan itibaren takım sayısının artmasıyla daha önce bu turnuvaya katılamamış bulgaristan, isviçre, türkiye, norveç, slovenya ve letonya gibi ülkeler de avrupa şampiyonasında boy göstermiş oldular.

-Tıp Fakültesi'nden yarışma sunuculuğuna. Bugünlerde farklı tartışmaların içinde gördüğümüz Ahmet Çakar'ın parlak hakemlik kariyerini hatırlayan var mı?-

şimdi de gelin, bahsettiğimiz turnuvalarda hangi ülkelerin hakemleri daha çok yer almış ona bakalım. bir fikir vermesi açısından baştan belirtelim son 7 turnuvada görev alan orta hakem sayısı 103. ayrıca bazı turnuvalarda aynı ülkenin iki hakemi de görev aldığı için haliyle bazı ülkelerde yediden fazla hakem çıkması normal karşılanmalı.

11 kez
almanya (1980, 1984 ve 1988'de 3 kez doğu almanya, 3 kez de batı almanya adına)

9 kez
italya

7 kez
fransa, ingiltere, ispanya, isviçre

6 kez
avusturya, hollanda, isveç

5 kez
danimarka, iskoçya, portekiz

4 kez
belçika, rusya (1984'te sscb ve 1992'de bdt adına)

3 kez
macaristan

2 kez
çek cumhuriyeti (1984'te çekoslavakya adına), romanya, türkiye

1 kez
belarus, bulgaristan, mısır*, norveç, slovakya

çekoslavakya'yı çek cumhuriyeti altında değerlendirmek ne derece doğru olur bilemem ama sonuçta 23 ayrı ülkeden hakemin 1980-2004 arasında görev aldığını görüyoruz. hırvatistan, yugoslavya ve yunanistan bizden de kötü durumdalar. çünkü 2 kez katıldıkları turnuvada en azından 1980 sonrasında hakemleri yok. aynı şekilde irlanda cumhuriyeti, letonya ve slovenya da turnuvaya 1 kez de olsa katılmalarına karşın hakem yollayamamışlar. bu ülkelerden yunanistan kyros vassaras ile makus talihini yenmiş olacak bir bakıma.

-2004 Portekiz-Yunanistan finalinin hakemi Dr. Markus Merk'i hakemliği bıraktığı için euro 2008'de göremedik, ama almanlar yine hakemsiz kalmamışa benziyorlar-

tam tersine, turnuvaya katılmadığı halde nerdeyse her turnuvada hakemi yer alan bir ülke ise ev sahiplerinden avusturya. tabii ki geçmişte yakaladıkları başarıları çok fazla ve biz sadece 1980-2004 arasını inceliyoruz. avusturya milli takımı bu süreçte avrupa şampiyonasında yok ama 6 kez hakemlerini yollamışlar. macaristan 3 kez hakem göndermiş ama 1980'den beri turnuvada yok. aynı şekilde belarus, slovakya ve ilginçtir mısır* da hakemleriyle temsil edilen ülkeler olmuş. sadece 2 kez bu turnuvada yer alan ülkelerden isviçre 7, iskoçya da 5 kez hakem göndererek en karlı ülkeler arasında önlerdeler.

yıllardır söylemekten usanmadığımız bir gerçek büyük turnuvalara hakem gönderemediğimiz. ancak yukarda yansıtmaya çalıştığım tabloya göre milli takım-hakem başarısı açısından dengeli ülkelerdeniz. hani her turnuvaya katılsak, ama hiçbir hakemimiz çağrılmasa sorunun temelinde hakemlik kurumu yatar diyenlerin eline bir koz geçecek ama durum da onu göstermiyor ki.

* 2000 yılında belçika ve hollanda'nın ortaklaşa gerçekleştirdiği 11. avrupa şampiyonasında mısırlı hakem gamal al-ghandour da düdük çalmıştı.